Op DV woensdag 20 november herdenken we de fusillade van 20 november 1944. We herdenken de zes omgekomen verzetsmensen, maar we herdenken in dit kroonjaar allen, die omkwamen in/uit Veenendaal, sommigen in de maand zelf; anderen naar aanleiding van de arrestatiegolf in november/december. Het betreft in totaal 31 mensen.
In memoriam
Betty Bausch-Polak v/h De Leeuw
1919 – 2024
Na een bewogen leven is Betty Polak op vrijdagavond 8 november jongstleden overleden, weduwe van Philip de Leeuw (1914 – 1944) en later weduwe van Dolf Bausch (1913 – 1982).
Op donderdagmorgen 4 mei staat een korte herdenking gepland bij het kruis op de berg. Op 20 november 1944 werden daar – tussen Rhenen en Veenendaal – zes verzetsmensen gefusilleerd. De fusillade, die in meerdere goed verkochte boeken werd beschreven, wordt jaarlijks in november herdacht, maar ook op 4 mei. Er zijn nog altijd familieleden van de slachtoffers in leven. Betty Bausch-Polak, de weduwe van slachtoffer Philip de Leeuw, werd vorige maand 104.
Op DV 17 oktober herdenken we de fusillade van 20 november 1944. We herdenken de zes omgekomen verzetsmensen en we herdenken twee omgekomen meisjes uit Veenendaal: de negenjarige Marietje van Ravenswaaij en de driejarige Lena Weisz.
Op 4 mei vond een korte herdenking plaats bij het kruis op de berg. In het openingswoord werd kort de onlangs overleden wethouder De Rooij herdacht, die hier vorig jaar bloemen legde en toen iets vertelde over zijn joodse achtergrond en in het bijzonder over zijn grootvader in Auschwitz. Zelf had hij via zijn vrouw het evangelie van Jezus Christus leren kennen en omarmen. De bedoeling was geweest dat hij na coronatijd het Ichthus zou bezoeken en zijn familieverhaal zou vertellen.
Burgemeester van der Pas legde een krans namens de gemeente Rhenen. Nabestaande Tonny Groen-Van der Munnik en Niels Pater (leerling van het Ichthus College) brachten een bloemenhulde. In naam van de 103-jarige Betty Bausch-Polak (weduwe van slachtoffer Philip de Leeuw) legde Aline Dijkshoorn bloemen.
Emma Biemond las een gedicht van slachtoffer dominee Bas Ader en Rieneke Morren legde rozen bij elk van de zes namen op de gedenksteen. Na twee minuten stilte werden het eerste en zesde couplet van het Wilhelmus gezongen.
Het indrukwekkende slotwoord was van Tonny Groen-Van der Munnik, die haar leven en de kansen, die zij kreeg vergeleek met het leven van haar oom Jan van der Munnik, die te jong gefusilleerd werd om het leven te omarmen.
Vandaag maandag 4 april 2022 is Betty Bausch-Polak 103 jaar geworden. Zij is de weduwe van Philip de Leeuw, die op 20 november 1944 werd gefusilleerd. We feliciteren Betty van harte en wensen haar Gods zegen.
Zijn overleven had hem de taak gegeven te vertellen. Daar was de gisteren overleden Ernst Verduin vrij stellig in. Hij overleefde de kampen Vught, Westerbork, Auschwitz en Buchenwald, alsmede de dodenmarsen van 1945. En dat in tegenstelling tot zijn vader Albert en oudere zus Wanda. Om van die vele andere familieleden nog maar te zwijgen. En verteld heeft hij: aan iedereen die wilde luisteren. Ook op onze school was hij een vaste gast. Zelfs na zijn “pensioen in januari 2019” vertelde hij op 20 november van datzelfde jaar nogmaals over zijn leven als jonge joodse jongen tijdens de Shoah.
De Eben-Haëzerschool uit Rhenen heeft op 22 november bij het kruis een herdenkingsplechtigheid gehouden. Een videoregistratie van deze herdenking ziet u onder deze tekst.
Vandaag, 4 mei 2021, is een bloemenhulde gebracht door loco-burgemeester Peter de Rooij namens de gemeente Rhenen en Constant van den Heuvel namens het Ichthus College Veenendaal.
Vrijdag 20 november 2020 was het 76 jaar geleden dat de fusillade bij ‘het kruis op de berg‘ plaats vond. Leerlingen van het Ichthus-College te Veenendaal en de Eben-Haëzerschool te Rhenen werken altijd mee aan de jaarlijkse herdenkingsceremonie. In verband met de corona-maatregelen kon er geen herdenking plaatsvinden bij het monument. Met leerlingen van de Eben-Haëzerschool was het wel mogelijk een herdenking te organiseren op hun schoolplein, rond de halfstok gehesen vlag.
Lees meer