Op 20 november 2019 herdachten we op het Ichthus College in Veenendaal en bij het Kruis op de berg in Rhenen de fusillade van 75 jaar geleden, waarbij zes verzetsstrijders vielen voor vrijheid en recht. Ook herdachten we de negenjarige Marietje van Ravenswaaij, die eerder werd doodgeschoten en op 20 november 1944 werd begraven .
Nabestaanden werden eerst ontvangen op het Ichthus College en gebruikten daarna met leerlingen de lunch
Gastlessen werden verzorgd door de nabestaanden Erik Ader (zoon van slachtoffer ds. Bas Ader) en Pauline Broekema (nicht van slachtoffer Pieter ter Beek). Ook werden gastlessen verzorgd door twee overlevenden van de Holocaust: Ernst Verduin (overlevende van Auschwitz) en Karel Beesemer (overleefde via onderduiken, ondermeer in Veenendaal). De vijfde gastles werd gegeven door rabbijn Shmuel Katz, wiens vader overleefde door onder te duiken in Veenendaal. De gastlessen waren allemaal indrukwekkend en leerzaam.
Na de gastlessen werd de reizende oorlogstentoonstelling “Waarom schrijf je niet? Post uit de vergetelheid” geopend. Dat gebeurde in aula A van het Ichthus College door commissaris Hans Oosters, Auschwitz-overlevende Ernst Verduin en Ichthus-leerling Rosanna Klok.
Als eersten tekenden zij het gastenboek.
Bij het kruis op de berg vond de 75-jarige herdenking plaats van de fusillade van 20 november 1944. Zo’n 200 tot 250 mensen waren aanwezig.
Op 16 december 1944 werd Maria van Ravenwaaij per vergissing doodgeschoten door een Duitse soldaat. Aan het begin van de middag van 20 november werd zij begraven. Ondertussen waren de auto’s met de zes “Todeskandidaten” al onderweg voor de fusillade.
Haar zus mevrouw Hein van Ruiswijk-Van Ravenswaaij legde met haar kleindochter rozen, samen met oud-klasgenoot de heer Gert Verhoef, loco-burgemeester Marco Verloop en leerlingen van haar oude school (nu Johannes Calvijnschool)
Nabestaanden legden met een leerling een ros voor elk slachtoffer. Michelle van Capel las hun namen en leeftijden voor.
Kransen werden gelegd door de burgemeester van Rhenen dhr. Hans van der Pas, de burgemeester van De Bilt dhr. Kim Potters, de oud-voorzitter van de Historische Kring van Bilthoven, dhr. Leo van Vlodorp en een vertegenwoordiger van de Rotary van Veenendaal
Een krans werd gelegd door Erik Ader met de leerlingen Jan Jaap en Joanne Slijkhuis. Een bos bloemen werd gelegd door Tineke Beck en haar dochter.
Tineke Beck (nichtje van Tom Lambrechtsen van Ritthem) las voor uit de aangrijpende dagboekaantekeningen, die haar overgrootvader maakte, toen hij hoorde dat Tom (zijn kleinzoon) was gefusilleerd. Rabbijn Katz sprak in het Nederlands en Hebreeuws een gebed uit om de doden – in het bijzonder Philip de Leeuw – te herdenken. Marjolie Nijkamp en Sarah van Beek lazen enkele coupletten voor uit een gedicht dat dominee Bas Ader – kort voor zijn dood – schreef.
Pauline Broekema sprak het jaarlijkse appèlwoord voor jongeren. Een indrukwekkende toespraak over haar oom Pieter ter Beek
Namens Betty Bausch-Polak, de 100-jarige weduwe van Philip de Leeuw, werd een brief voorgelezen door de Dordtse burgemeester Wouter Kolff (oud-burgemeester van Veenendaal en vriend van Betty).
De koperblazers van “Irene” uit Ederveen begeleidde “Abide with me” en het eerste en zesde couplet van ons volkslied.
De leerlingen van de Eben Haëzerschool in Rhenen zongen en musiceerden.
Ernst Verduin en Luuk Hendriksen hesen de vlag van half stok naar vol in top.
De veteranen van Veenendaal waren opnieuw aanwezig om hun gevallen kameraden te herdenken.
Joline van Bale las uit het zakbijbeltje dat dominee Bas Ader bij zich droeg tijdens de fusillade. Het gelezen Bijbelgedeelte was Johannes 15: 11-15 “Dit gebied Ik u, opdat gij elkander liefhebt”
