VEENENDAAL/DUSSELDORF – De regering van de Bondsrepubliek Duitsland kent Betty Bausch-Polak (96 jaar) het Bundesverdienstkreuz toe. Ze krijgt deze hoge onderscheiding voor haar gastlessen op diverse Duitse scholen In de oorlog verloor ze haar ouders en man, zodat ze jongeren waarschuwt voor racisme en discriminatie. De onderscheiding onderstreept voor haar dat Duitsland echt is veranderd.

Betty werd in 1919 geboren in een orthodox-joods gezin te Amsterdam en trouwde in 1939 met de eveneens joodse econoom Philip de Leeuw, die in de meidagen van ’40 als luitenant vocht. Na de capitulatie probeerde het echtpaar tevergeefs te ontkomen naar Engeland. In 1944 kwamen zij terecht in Bilthoven, waar Philip betrokken werd bij het gewapend verzet. Na een mislukte sabotageactie werden zij gearresteerd en verhoord door de SD. Betty kwam vrij, terwijl de zwaar gemartelde Philip met vijf anderen op 20 november 1944 werd gefusilleerd tussen Rhenen en Veenendaal. Het kruis op de berg markeert de plek en de tragedie zelf werd dit jaar geboekstaafd in “Het kruis op de berg” Het Ichthus College in Veenendaal verzorgt inmiddels een jaarlijkse herdenking, waar Betty en andere nabestaanden op D.V. 20 november samen met jongeren de zes slachtoffers herdenken.

Na de oorlog bleek dat haar ouders en schoonouders waren omgekomen in de gaskamers van Sobibor en Auschwitz. Haar oudste zus had Bergen-Belsen niet overleefd. De jonge weduwe ging aan het werk op het ministerie van Landbouw en hulde zich in langdurig stilzwijgen. In 1961 hertrouwde zij met de kunstenaar Dolf Bausch, met wie ze zich in Israël vestigde. Na zijn overlijden verbrak zij de stilte door een radio-interview met Pim van der Hoff van de EO. In 2004 verscheen haar boek “Gebroken stilte” dat inmiddels vertaald is het Duits, Engels en Hebreeuws. Korte tijd later begon ze met haar gastlessen op scholen in Duitsland, Nederland en de VS. De onderscheiding van de Duitse regering ontroert haar. Het is voor haar het bewijs dat er een nieuw Duitsland is ontstaan, dat zich volledig gedistantieerd heeft van het nazisme, dat zoveel van haar geliefden de dood in dreef.